Walka z plagiatem na polskich uczelniach
Jeśli myślisz, że walka z plagiatem jest jak walka z wiatrakami, to się grubo mylisz. Możliwe jest bowiem skuteczne sprawdzanie tekstów pod kątem naruszania praw autorskich osób trzecich. Wymaga to jedynie specjalnych systemów, programów oraz ich wdrażania, co zdecydowały się robić także polskie uczelnie.
Uczelnie sprawdzają prace
O wysiłkach podejmowanych przez nasze Uniwersytety słyszeliśmy już nie raz. Widocznie nie były jednak tak efektywne, ponieważ w roku 2016 przeznaczono na ten cel 35 milionów złotych z funduszy unijnych. To za sprawą nowelizacji o szkolnictwie wyższym z 2014 roku. Znalazł się tam zapis „Warunkiem przystąpienia do egzaminu dyplomowego jest pozytywna ocena pracy dyplomowej. Praca dyplomowa jest samodzielnym opracowaniem określonego zagadnienia naukowego lub artystycznego (…) Uczelnia jest obowiązana do sprawdzania pisemnych prac dyplomowych przed egzaminem dyplomowym z wykorzystaniem programów antyplagiatowych współpracujących z ogólnopolskim repozytorium pisemnych prac dyplomowych” (Art. 167 a).
Do tej poru uczelnie nie sprawdzały wszystkich prac, dlatego musiało to ulec zmianie. System został wdrożony już z początkiem 2016 roku, a więc od tego momentu skutecznie wertuje się prace dyplomowe oraz magisterskie studentów, jakie były obronione od roku 2009. W tym celu Ministerstwo nauki i Szkolnictwa Wyższego udostępniło uczelniom Ogólnopolskie Repozytorium Pisemnych Prac Dyplomowych (ORPPD).
Trudne zadanie
Wiele uczelni poleca studentom samodzielne sprawdzanie prac. Tak jest też w Wielkiej Brytanii. Najwięcej pracy wciąż spada jednak na promotora, który ma obowiązek sprawdzić otrzymane od studenta materiały. Coraz łatwiej wykryć oszustwa, jednak trzeba też mieć świadomość, że zapożyczenia po prostu się zdarzają. Studenci angielscy mają więc szanse samodzielnie dokonywać poprawek, co jest bardzo dobrym rozwiązaniem. Być może uczelnie mają do nich większe zaufanie, niż do naszych polskich żaków?
Jak uniknąć plagiatu?
Plagiat jest karalny zgodnie z przepisami polskiego prawa. Bez wątpienia pisząc pracę magisterską czy licencjacką trudno uniknąć umieszczania w tekście powszechnych informacji czy stosować funkcjonujące już myśli. Nie znaczy to jednak, że wolno nam operować tymi samymi konstrukcjami zdania, a nade wszystko bezmyślnie przepisywać z naukowych publikacji całe fragmenty tekstów lub obszerne akapity.
Cytowanie
W pracach naukowych przywołując czyjeś myśli mamy obowiązek cytowania, a więc umieszczania całych fragmentów tekstu w cudzysłowie. Dzięki temu wskazujemy, że dana treść nie została wymyślona przez autora pracy, a jest jedynie myślą zaczerpniętą od kogoś innego. To bardzo ważne, ponieważ w żadnym wypadku nie wolno nam zawłaszczać czyichś myśli czy odkryć choćby nawet sfery literackiej. Cytowanie pozwala nam uniknąć plagiatu, aczkolwiek prace naukowe nie mogą zawierać zbyt wiele tego rodzaju zabiegów. Przepisywanie publikacji nie jest dopuszczalne. Stosujemy więc tylko pewien procent cytowań, dokładnie określony w zbiorze zasad pisania naukowych prac.
Źródła
Kolejnym zabiegiem, dzięki któremu nie zostaniemy posądzeni o plagiat jest umieszczanie źródeł publikacji czy artykułów, jakimi posługujemy się parafrazując konkretne teksty. Źródło musi być oczywiście wiarygodne, a autor tekstu jawny. To samo dotyczy także publikacji w internecie, a nawet posługiwania się zdjęciem, które nie jest naszego autorstwa.
Przypisy
Każdy tekst powinien zawierać przypisy, w których umieścimy cytowane źródła, publikacje czy odnośniki do artykułów internetowych. Jeśli pozbawimy swoją pracę przypisów, nasze dzieło w całości może być uznane za plagiat. Warto także pamiętać, że najlepszym sposobem uniknięcia plagiatu jest umiejętność parafrazowania. Zmiana konstrukcji zdania, jego stylu i szyku pozwoli uniknąć posądzenia o plagiat, takie wyrażenie nie musi się też wówczas znajdować w cudzysłowie, aczkolwiek jeśli dana myśl nie pochodzi z naszej głowy, to wciąż musi zostać opatrzona źródłem.
